गोंड खैरीमध्ये भूमिगत खाणकाम; पर्यावरण आणि स्थानिक अर्थव्यवस्थेला शाश्वत मिळणार चालना
नागपूरजवळील गोंडखैरी भूमिगत कोळसा ब्लॉक अशा प्रकारे विकसित केला जाईल की गावे आणि जंगलांना कमीत कमी नुकसान होईल. ही कोळसा खाण स्पर्धात्मक निविदा प्रक्रियेद्वारे अदानी पॉवर लिमिटेडला देण्यात आली असून भूमिगत तंत्रज्ञानाचा वापर करून दरवर्षी २० लाख टन कोळसा काढला जाईल.
हा प्रकल्प पर्यावरण-संवेदनशील संसाधनांच्या शोषणासाठी एक उदाहरण निर्माण करेल. पारंपारिक ओपन-कास्ट खाणकामाच्या विपरीत, गोंडखैरी प्रकल्पात पृष्ठभागावर कोणताही मोठा अडथळा येणार नाही. एकूण *८६२ हेक्टर क्षेत्रफळावर पसरलेल्या या ब्लॉकमध्ये ८७.३५१ हेक्टर महसूल वनजमीन देखील समाविष्ट असून ती पूर्णपणे अबाधित ठेवली जाईल, कारण येथे कोणतीही पायाभूत सुविधा विकसित केली जाणार नाही किंवा* खाणकाम केले जाणार नाही. या भूमिगत खाण प्रकल्पाचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे झाडे तोडण्याची किंवा जंगलांचे नुकसान होण्याची भीती नाही, जी आजच्या काळात पर्यावरणवादी आणि स्थानिक समुदायांसाठी एक मोठी चिंता आहे. कंपनी केवळ खाजगी जमिनीवर खाण प्रवेशद्वार आणि इतर पायाभूत सुविधा बांधेल. अशा प्रकारे, वनक्षेत्रातील जैवविविधता आणि हिरवळ पूर्णपणे संरक्षित केली जाईल.
ही भूमिगत पद्धत केवळ जैवविविधतेचे संरक्षण करत नाही तर पर्यावरणीय संवर्धनाच्या मूलभूत तत्त्वांशी देखील सुसंगत आहे. प्रकल्पाने सादर केलेल्या वन वळवण्याच्या प्रस्तावातून स्पष्टपणे दिसून येते की गोंडखैरी कोळसा ब्लॉक सर्व नियामक तरतुदींचे, विशेषतः पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल मंत्रालयाच्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे पूर्ण पालन करून विकसित केला जाईल.
पर्यावरण संरक्षणाव्यतिरिक्त, गोंडखैरी भूमिगत कोळसा खाण प्रकल्प या प्रदेशात महत्त्वपूर्ण सामाजिक-आर्थिक फायदे देखील सुनिश्चित करेल. हा एक बहुप्रतिक्षित प्रकल्प आहे कारण त्यासाठी कोणत्याही व्यक्तीचे पुनर्वसन आवश्यक नाही आणि विदर्भ प्रदेशातील *२५०० हून अधिक लोकांना प्रत्यक्ष आणि अप्रत्यक्ष रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होतील.* अदानी पॉवरने स्थानिक समुदायांसाठी शिक्षण, आरोग्य, उपजीविका आणि ग्रामीण पायाभूत सुविधा यासारख्या प्रमुख क्षेत्रांचा समावेश असलेली एक व्यापक कॉर्पोरेट सामाजिक जबाबदारी (CSR) योजना तयार केली आहे. या अंतर्गत, तरुणांना कौशल्य विकास कार्यक्रमांद्वारे सक्षम केले जाईल जेणेकरून त्यांची रोजगारक्षमता वाढेल आणि समावेशक विकासाला चालना मिळेल. तसेच, हा प्रकल्प रॉयल्टी, कर आणि शुल्काद्वारे राज्य सरकारचे महसूल उत्पन्न वाढविण्यास हातभार लावेल.
गोंडखैरी भूमिगत कोळसा खाण प्रकल्प हे दाखवून देतो की आधुनिक खाण तंत्रज्ञान निसर्गाशी संतुलन राखून प्रादेशिक विकास कसा चालवू शकते. भूमिगत तंत्रज्ञान आणि समुदायाच्या सहभागाला प्राधान्य देऊन, हा प्रकल्प जबाबदार खाणकामाचे एक उत्तम उदाहरण सादर करतो ,ज्यामुळे पर्यावरण आणि स्थानिक अर्थव्यवस्था दोघांनाही फायदा होईल.
